Psychoterapia poznawczo–behawioralna (cognitive–behavioral therapy – CBT), jest metodą leczenia zaburzeń psychicznych, trudności emocjonalnych oraz problematycznych zachowań. Charakteryzuje się ustrukturyzowanym, zorientowanym na określone cele i problemy sposobem współpracy terapeuty i pacjenta.
W porównaniu z innymi rodzajami psychoterapii jest określana jako metoda krótkoterminowa – trwa zwykle kilkanaście do kilkudziesięciu spotkań (na początku raz w tygodniu, później mogą się zdarzyć spotkania raz na dwa tygodnie i rzadziej). Choć pierwotnie powstała z myślą o leczeniu depresji, jest z powodzeniem stosowana także w leczeniu innych zaburzeń nastroju (m.in. dystymia, choroba dwubiegunowa), zaburzeń lękowych (m.in. lęk paniczny, fobia społeczna, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne), zaburzeń zachowania (zachowania agresywne, opozycyjno-buntownicze), nadpopudliwości ruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi (ADHD), osobowości, odżywiania, uzależnień a także w zaburzeniach psychotycznych. Jej skuteczność w terapii różnych problemów psychicznych wykazano w bardzo dużej ilości wiarygodnych badań klinicznych.
U podstaw terapii poznawczo–behawioralnej leży założenie, że poprzez zmianę dezadaptacyjnego (błędnego, rodzącego cierpienie) sposobu myślenia można uzyskać zmianę nastroju i zachowania. Terapeuta stosuje techniki CBT aby pomóc pacjentowi zweryfikować własne wzorce myślenia i własne przekonania oraz zastąpić „błędy w myśleniu” bardziej realistycznymi i efektywnymi myślami, redukując dyskomfort i eliminując samoograniczające zachowania.
Terapia poznawczo–behawioralna pozwala zastąpić niesprawdzające się sposoby radzenia sobie, myślenia, odczuwania i zachowania się bardziej użytecznymi, bardziej „sprzyjającymi właścicielowi”. CBT zakłada że „posiadane” sposoby reagowania myślami, uczuciami i zachowaniami zostały wyuczone w toku rozwoju jednostki, a w związku z tym możliwe jest oduczenie się ich (w sprzyjających okolicznościach) lub nauczenie się nowych sposobów funkcjonowania. Mówiąc prościej, każdy może się nauczyć myśleć o sobie, świecie, innych ludziach w sposób bardziej sprzyjający jego dobremu, codziennemu funkcjonowaniu.
